Hitler komutasındaki Alman faşizmine karşı savaşta Kızıl Ordu saflarında yaklaşık 700 Kürt bulunuyordu. Faşizme karşı savaşta bu 700 Kürt’ten 400’ü cephede hayatını kaybetti. Cephe komutanı Sovyet Mareşali Bagramiyan anılarında Kürtlerden, “Vatan savunmasında Kürtler diğer... halkların kahramanlarından daha büyük kahramanlık yaptı. Cephede yer alan Kürtler, Sovyet vatandaşları ve vatanseverleri gibi davranarak yurtlarını savundular. O savaşta tanıdığım Kürt savaşçılar büyük başarılar sarf ederek yaşadıkları topraklara karşı borçlarını fazlasıyla ödediler” diye anlattı.
STALİN'İ KURTARAN KÜRT
Wezire Nadir Almanlara karşı savaşan bir Kürt. Önceleri hukukçu ve şair olan Nadir savaşta gösterdiği yararlılıktan dolayı Rusya Askeri İstihbarat subaylığına alınmış, çok geçmeden de İran bölüm başkanlığına atanmıştı. Nadir görev yaptığı dönemde Türkler Almanların yanında savaşa girmeyi düşünüyordu. Bu yüzden Alman ordularına Kafkasya konusunda destek veriyordu. Nadir, Kafkasya’ya sızma yapan birçok Alman ve Türk ajanını yakaladı. Bu Rusya için çok stratejik bir başarıydı, çünkü Kafkas ve Karadeniz’den Kızıl Ordu’ya gelen ikmal yollarının korunmasının hayati anlamı vardı. 1 Aralık 1943’te savaştan sonra düzenin korunması için Tahran’da ABD, SSCB ve İngiltere liderleri arasında bir zirve gerçekleştirildi. Bu zirvede aynı zamanda BM’de onaylanmıştı. Ancak Alman istihbaratı Tahran’daki toplantıyı önlemek ve Stalin’e suikast için kapsamlı bir plan hazırladı. Bu dönemde askeri istihbaratın bölüm başkanı olarak Stalin’in ve toplantının korunmasına yönelik çalışmaların başında Nadir vardı. Nadir bu suikast planını deşifre edip sorumlularını yakalayan kişi olarak tarihe geçti.
LENİN Madalyası alan Kürt Bekir Mustafayev
Bekir Mustafayev ise 1898 doğumlu olmasına rağmen 1941’de Kızıl Orduya katıldı ve 1942’de cepheye gitti. Kırım savaşında Kerç kentinin yakınlarındaki cephede suları geçmek zorunda olan Kızıl Ordu’nun önünü temizlemek için ağır makinelilerin bulunduğu bir mevziye sızma yaparak 5 Alman askerini öldürdü. Daha sonra mevziye girerek makineliyi çalıştırdı ve saldırıya gelen 4 alman askerini daha öldürdü. Bu çatışmada yaralanmasına rağmen mevzileri bırakmadı. Ona da Lenin Madalyası verildi. Mustafayev savaştan sonra Semerkant’a döndü ve 80 yaşında öldü. Yaşadığı sokağa ve Stalingrat’taki bir okula da onun ismi verildi.
İSMİNİ ALTIN HARFLERLE YAZDIRAN SİYABENDE ALİ
Kürt askerlerden Semed Siyamedov, Rusça’da Palkononiv yani Albay rütbesiyle savaştığı cephede 24 Mart 1945 tarihinde en yüksek derecedeki madalya olan ‘Sovyet Kahramanı’ unvanına layık görüldü. Siyamedov, Kürtçe ismi Siyabende Ali olarak tanınıyordu. Aslında Gürcistan’da dünyaya gelmiş ve işe kolhozda bir çiftçi olarak başlamıştı. Daha sonra ise Ermenistan Komünist Partisi içinde yükselmeye başlamıştı. Siyamedov savaşa gitmeden önce Ermenistan Komünist Partisi Elegez Sekreteri idi. Savaş sırasında bir dönem (Polit Adıl) siyasi komiser olarak bir eğitim tümenin yönetiminde yer aldı. Prusya Cephesi’nde birlikleriyle usta manevralar yaparak düşmana büyük kayıplar verdirdi ve olağanüstü başarılar sergiledi. Ona da Sovyetlerin en yüksek madalyası olan ‘Kahramanlık Nişanı’ verildi. Savaştan sonra Ermenistan Komünist Partisi Politbüro üyesi ve milletvekilli seçildi. Siyamedov’un İsmi halen Moskova’daki İkinci Dünya Savaşı Müzesi salonunun duvarlarında savaşta olağanüstü hizmet ve kahramanlık gösteren altın harflerle yazılan asker isimleri arasında duruyor.
MAMEDOV'UN MANGASI VE MAREŞALİN VEFASI
Kazım Bagiroviç Mamedov ise Azerbaycan’ın Sinixkilis köyündendi. Savaşta manga komutanlığı görevini yürütüyordu. 26 Haziran 1944 Beyaz Rusya’nın Bitiç Nehri kıyısındaki cephede stratejik bir köprünün savunmasını üstlendi. Mamedov’un mangası Alman birliklerinin defalarca gerçekleştirdiği saldırıları kırarak köprüyü inatla savundu ve birliklerin köprüyü geçmesini engelledi. Çatışmalar günlerce sürdü ve Mamedov bu çatışmalarda iki defa yaralandı. Bu Kürt savaşçı Sovyetlerin yüksek nişanı olan Ordin Nişanı ile iki kızıl yıldız ve birçok madalya ile ödüllendirildi.
Kızıl Ordu Yüksek Kahramanlık Ünvanlı Kürt Fiyodir Xatoyeviç Kaloyan
Ermenistan Kürtlerinden Fiyodir Xatoyeviç Kaloyan da 27 Eylül 1944 tarihinde Vitisk Kenti yakınlarındaki Zamosti köyünde savaşta gösterdiği yararlılık ve yüksek cesaretten dolayı tabur komutanı olarak atandı. Kaloyan, 20 Ağustos’ta Kızıl birliklerin saldırısını önleyen bir Alman ağır makinelisine yönelik olarak grubuyla birlikte bir saldırı gerçekleştirdi. Cephaneleri tükenince kendisini ağır makinelinin üzerine atarak arkadaşlarını savundu ve arkadaşlarının mevziye yetişmesini sağladı. Kaloyan, bu eylemde hayatını kaybetti. Kızıl Ordu ona Yüksek Kahramanlık Ünvanı verdi ve madalyasını ailesine gönderdi.
Bagir Ana Mamedov
Türkmenistan’dan gelen Bagir Ana Mamedov, 1941 ağustosunda Baburusk kentinde bir Alman taarruzuna karşı savunma yaparken yaralandı. Hemen cephe gerisinde belli bir tedavi gördükten sonra tekrar ön mevzilere gitti. Bu cephedeki savaşlar o kadar ağırdı ki bazı yerlerde askerler mevzilerde göğüs göğse savaşmak zorunda kalmıştı. Mamedov 15 Ağustosta gelişen bir saldırıda 15 Alman askerini öldürdü. Bu cephedeki askerler o kadar moral verdi ki cephe komutanları onu takım komutanı yapıp Yurdu Koruma Madalyası ile ödüllendirdiler. Arşiv araştırmaları yapan tarihçi X. Çakayev, Beyaz Rusya Cephesi’nde ve gerilla birlikleri içinde 700 Kürt savaşçısının yer aldığını yazdı. Savaşın sonuna kadar bu savaşçılardan 400’ü savaştıkları cephede hayatını kaybetti.
(Kaynak-RAHMİ YAĞMUR -ANF)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder